1878-1898 YILLARI BALYA - KARAAYDIN (BALYA - BALIKESİR / KARAAYDIN - ÇANAKKALE) MADEN İŞLETMELERİ 100 KURUŞ ERZAK JETONU
Osmanlı ekonomisinde büyük bir paya sahip olan madencilik, devletin en önemli gelir kaynaklan arasındadır. Devletin her döneminde maden yataklarını arama ve yatakların işletilmesi önemli olmuştur. Çünkü, devlet paraya ihtiyacı olduğu dönemlerde ihale sistemiyle maden şirketlerine veya kişilere uzun sürelerle arazisini satmıştır. Böylece hâzinenin nakit para ihtiyacı karşılanmıştır. Osmanlı Devleti’nde kuruluş döneminden itibaren Rumeli’de fethedilen bölgelerde bulunan madenleri işletmek amacıyla maden kanunnâmeleri hazırlanmıştır. Böylece, madenlerin Osmanlı şartlarına göre işletilmesi sağlanarak, daha sonraki maden kanunnâmelerine zemin hazırlamıştır. 1861 yılında ilk Maden Yasası çıkarılmıştır. Fakat daha sonraki dönemlerde maden kanunları yabancılar lehine değiştirilmiştir. Bunun sonucunda yabancılar Osmanlı vatandaşları ile aynı haklara sahip olmuşlardır. Osmanlı madenleri geleneksel kurallarla uzun yıllar işletilmiştir. Devletin son dönemlerine doğru Avrupalılar da gelişen sanayilerin hammadde ihtiyaçlarını karşılayabilmek için Osmanlı Devleti’nde çıkarılan önemli madenlerin arama ve işletme imtiyazlarını almışlardır. Yabancılara verilen imtiyazlarda, 1887 yılında Maliye Bakanlığı’nın başlattığı kampanya etkili olmuştur. Yabancı şirket veya şahısların imtiyazını aldığı işletmelerden biri de Balya ve çevresinde çıkarılan madenlerdir. Balya madenlerinin Romalılar döneminden itibaren işletildiğine dair rivayetler vardır. 1800’lü yıllarda “eminlik” olarak işletilen madenler, Yakup Ağa’nın ölümünden sonra 1839 yılına kadar farklı kişilerin eminliğinde kalmıştır. Ancak bu kişiler görevlerinde uzun süre kalmamışlardır. 1878 yılından itibaren Fransızlar ve Almanlar Balya ve çevresinde çıkarılan madenleri işletmişlerdir. 1892 yılında kurulan Balya-Karaaydın Anonim Şirketi Kocagümüş, Karaaydın ve Balya yöresindeki madenleri yirmi yıla yakın bir süre işleterek Avrupa’ya önemli miktarda kurşun ihraç etmiştir. 1931 yılında kurulan Balya-Karaaydın Madenlerini Kiralama ve İşletme Şirketi 1940 yılına kadar madeni işletmiş ancak maden cevherlerinin fakirleşmesi sebebiyle maden 08.02.1940 tarihinde resmen kapatılmıştır.
